JAN PAWEŁ II ” CZŁOWIEK MODLITWY
Dzień Papieski 9 X 2011
Konspekt lekcji religii dla klas 4-6 szkoły podstawowej
Cele katechetyczne – wymagania ogólne:
ukazanie wartości modlitwy na przykładzie życia bł. Jana Pawła II
motywowanie uczniów do praktykowania modlitwy na wzór błogosławionego papieża
Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Uczeń:
na podstawie wiedzy osobistej i wiadomości z lekcji uzasadnia sens modlitwy,
po katechezie potrafi wyjaśnić hasło: Jan Paweł II ” Człowiek modlitwy,
na podstawie pracy na lekcji wylicza różne formy modlitwy praktykowane przez bł. Jana Pawła II i omawia sposoby ich odmawiania.
Metody i formy pracy
Śpiew, ankieta, pogadanka, wykreślanki, uzupełnianie tabeli, ew. nagranie lub film; praca indywidualna, praca zbiorowa
Środki dydaktyczne
Plakaty przedstawiające modlącego się Jana Pawła II, płyta cd z przemówieniem Jana Pawła II z Kalwarii Zebrzydowskiej i 1979 roku (ewentualnie komputer), kartki dla uczniów z wykreślankami, kartki dla uczniów z tabelą „Tygodniowy plan modlitwy Jana Pawła II” do wypełnienia lub tablica i kreda, zeszyty uczniów, kartki dla uczniów z fragmentem „Listu Ojca świętego do dzieci w Roku Rodziny”, ewentualnie obrazki z Janem Pawłem II.
Wstęp
Modlitwa: Śpiew:
Ofiaruję Ci moją noc i mój dzień
Moją pracę i mój sen,
Wszystko co, drogie mi,
Panie, ofiaruję Ci,
Bo dla Ciebie ja żyję,
Moim Królem jesteś Ty.
To, co mam wszystko ofiaruję Ci.
Zwracamy uwagę uczniów na tekst utworu i jego związek ze słowami św. Pawła Apostoła z 1 Kor 10, 31: „Czy jecie, czy pijecie, czy cokolwiek innego czynicie, wszystko na chwałę Bożą czyńcie”. Podkreślamy, że w innym miejscu św. Paweł poucza: „Zawsze się radujcie, nieustannie się módlcie” (1 Tes 5, 16-17). Czasami nawet mówi się, że życie chrześcijanina powinno być wielką modlitwą, czyli naszym postępowaniem powinniśmy chwalić Boga i z dziękować za wszystko, co od Niego otrzymaliśmy. Solidnie odrobiona praca domowa, pomoc rodzicom w domowych obowiązkach może być „na chwałę Bożą”. Ale w sposób szczególny chwalimy Boga modlitwą. Ile czasu spędzamy na rozmowie z Bogiem? (można rozdać uczniom kartki, by zastanowili się, ile czasu tygodniowo poświęcają na modlitwę, udział w liturgii i nabożeństwach, następnie zebrać kartki (anonimowe), zapisać wyniki na tablicy. W grupach większych lub słabiej pracujących można np. zaproponować przedziały czasowe, polecić wskazanie odpowiedzi przez podniesienie ręki i zapisać wyniki, lub przekazać uczniom listę, na której każdy zaznaczy np. kropką odpowiedni przedział dotyczący ich:
Ile czasu w tygodniu spędzam na modlitwie?
1. Mniej niż 1 godzinę
2. 1-2 godziny
3. 2-4 godziny
4. więcej niż 4 godziny
Licząc się z tym, iż jest to październik, dla bardziej precyzyjnych wyników warto podkreślić, iż odpowiedzi mają dotyczyć właśnie tego miesiąca i uwzględniać udział dzieci w nabożeństwie różańcowym).
Krótko komentujemy wyniki ankiety. Uświadamiamy uczniom, że na dzisiejszej lekcji będziemy mówić o kimś, kto chociaż miał bardzo dużo zajęć, to potrafił pogodzić je z modlitwą. A modlił się bardzo dużo⌠tak dużo, że śmiało można o nim powiedzieć, że był Człowiekiem Modlitwy (warto w tym miejscu zaprezentować plakat lub zdjęcie modlącego się papieża Jana Pawła II). Kto jest tym Człowiekiem Modlitwy?
Rozwinięcie
Jan Paweł II słynął z wiernego naśladowania Jezusa i wypełniania Jego nauki. Szczególnie gorliwie wypełniał Chrystusowe wezwanie do modlitwy. Odkąd został papieżem, przypominał wszystkim, jak ważna jest modlitwa. Przypominał to także młodzieży w Polsce, kiedy po raz pierwszy jako papież przyjechał do rodzinnego kraju (w miarę możliwości odtwarzamy np.: http://www.youtube.com/watch?v=KPjRuE6Fe6Y)
lub odczytujemy fragment przemówienia papieża w Kalwarii Zebrzydowskiej z 1979r.,
Więcej jeszcze – chcę wam powiedzieć wszystkim, a zwłaszcza młodym (bo – dziwna rzecz – młodzi szczególnie sobie upodobali to miejsce): Nie ustawajcie w modlitwie! Trzeba się zawsze modlić, a nigdy nie ustawać (por. Łk 18,1), powiedział Pan Jezus. Módlcie się i kształtujcie poprzez modlitwę swoje życie. „Nie samym chlebem żyje człowiek” (Mt 4,4) i nie samą doczesnością, i nie tylko poprzez zaspokajanie doczesnych – materialÂnych – potrzeb, ambicji, pożądań człowiek jest człowiekiem… „Nie samym chlebem żyje człowiek, ale wszelkim słowem, które pochodzi z ust Bożych”. Jeśli mamy żyć tym słowem, słowem Bożym, trzeba „nie ustawać w modÂlitwie!” Może to być nawet modlitwa bez słów.
(http://adoratio.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1100:przemowienie-jana-pawa-ii-w-sanktuarium-maryjnym-w-kalwarii-zebrzydowskiej-1979&catid=77:teksty-rodowe&Itemid=109)
Bł. Papież sam również praktykował tę modlitwę bez słów, co potwierdzał Jego przyjaciel, kard. Dziwisz, opowiadając o wakacyjnych wyprawach Jana Pawła II: Podczas wyprawy, na początku, papież coś mówił, a potem się wyłączał. Czasami odmawiał brewiarz, ale oprócz tego modlił się w myśli. (W razie potrzeby wyjaśniamy pojęcie „brewiarz”)
Jan Paweł II swoim życiem, pełnym miłości o dobroci potwierdził obietnicę zostawioną nam przez Jezusa: Wszystko, o co w modlitwie prosicie, stanie się wam, tylko wierzcie, że otrzymacie (Mk 11, 24) (dyktujemy uczniom do zapisania w zeszycie). Wielu ludzi patrząc na życie i działalność papieża Polaka podziwiało jego mądrość, siłę i odwagę, a one były właśnie owocem wytrwałej modlitwy i wiary w to, że Pan Bóg słucha naszych modlitw i spełnia je, jeżeli służą one dobru i są zgodne z planami Pana Boga.
Jan Paweł II modlił się nie tylko, kiedy prosił Boga o coś. Modlitwa także dziękował, chwalił Boga, rozmawiał z Panem⌠Papież Polak jest człowiekiem modlitwy także ze względu na różne formy modlitwy. Niektóre z tych sposobów rozmowy z Bogiem i przeżywania wiary odnajdziecie wśród liter wykreślanki (nazwy wpisane są poziomo, pionowo, od końca) Załącznik 1 (uczniów, którzy odnajdą najwięcej nazw warto nagrodzić np. plusem).
Omawiamy krótko z uczniami każdą z odnalezionych modlitw, odnosząc się do osoby bł. Jana Pawła II, np.:
Litania ” nie było dnia, np. w maju, by papież nie odmówił Litanii Loretańskiej. Mówi się, że kiedy papież przyszedł na świat 18 maja, to jego mama poprosiła o otworzenie okna, by mogła słuchać litanii śpiewanej w bliskim kościele. Teraz do znanych nam litanii dołączono jeszcze jedną ” litanię do bł. Jana Pawła II.
Droga krzyżowa ” chociaż nam to nabożeństwo kojarzy się z okresem Wielkiego Postu, to papież odprawiał je w każdy piątek całego roku, wspominając zbawczą śmierć na krzyżu Pana Jezusa.
Apel Jasnogórski ” hasło pontyfikatu Jana Pawła II brzmiało „cały Twój, Maryjo”. Oddanie się Matce Bożej papież potwierdzał wieczorami, gdy odmawiał Apel Jasnogórski. Niektórzy podkreślają, że papież odszedł do Pana o godz. 21.37, czyli po zakończeniu tej modlitwy, odmawianej o godz. 21.
Adoracja ” papież wiele razy mówił o tym, jak ważne są dla niego chwile spędzane na adorowaniu Jezusa w Najświętszym Sakramencie. W swoim nauczaniu zachęcał wiernych do adoracji, wskazując ją jako źródło świętości.
Anioł Pański ” chociaż ta modlitwa jest znana od dawna, to właśnie Jan Paweł II szczególnie ją upowszechnił, gdy w każdą niedzielę i święta odmawiał ją z wiernymi na Placu św. Piotra. Modlitwa ta poprzedzana była przez papieża naukami. Ten piękny zwyczaj Jan Paweł II praktykował także podczas pielgrzymek, odmawiając wspólnie modlitwę „Anioł Pański” nie tylko w niedziele i święta, ale i w tygodniu.
Msza św. ” jak każdy kapłan papież każdego dnia sprawował Mszę św. O tym, jak ważna jest Eucharystia, nauczał na różne sposoby, także w specjalnym dokumencie o Eucharystii. Dzielił się również swoim świadectwem o znaczeniu Mszy świętej w jego życiu. Ustanowił także specjalny Rok Eucharystii.
Pacierz ” papież wiele razy podkreślał, jak ważne są modlitwy poranne i wieczorne, szczególnie odmawiane przez całe rodziny. Zachęcał rodziców do dawania świadectwa swym dzieciom klękania przed Bogiem i rozmowy z Nim.
Różaniec ” Jan Paweł II rok po wyborze na papieża przyznał, że „różaniec jest jego codzienną i umiłowaną modlitwą” (29.X.1979). Szczególną zasługą papieża było dodanie czwartej części różańca – tajemnic światła w 2002 roku. Z tej okazji papież napisał specjalny list o różańcu świętym oraz ogłosił Rok Różańca Świętego.
Na różańcu odmawiana jest także Koronka do Bożego Miłosierdzia, którego papież był szczególnym czcicielem. Nie tylko ogłosił błogosławioną, a potem świętą s. Faustynę kowalską, której Jezus powierzył głoszenie orędzia o Bożym Miłosierdziu. Ustanowił także niedzielę Bożego Miłosierdzia. Dzień ten okazał się dla Jana Pawła II szczególny, ponieważ zmarł w wigilię niedzieli Bożego miłosierdzia w 2005r., a beatyfikowany został właśnie w to święto w roku 2011.
Podsumowujemy stwierdzając, że wymienione przez nas formy modlitwy to tylko niektóre ze sposobów zwracania się papieża Jana Pawła II do Ojca w niebie. Modlitwą jest także czytanie Pisma świętego, śpiew religijny, modlitwa w myślach, o której sam papież mówił. Modlitwa była nieodłącznym elementem życia, a jednocześnie źródłem siły i świętości papieża Polaka, o czym przekonamy się wykonując „Tygodniowy plan modlitwy Jana Pawła II”.
(rozdajemy uczniom tabelki z załącznika 2 lub rysujemy analogiczną tabelkę na tablicy, a uczniowie wykonują ją w zeszytach. Wspólnie z uczniami wypełniamy tabelkę, bądź prosimy o wypełnienie wybranych uczniów, umieszczając w niej hasła, np.: Msza święta (wpisujemy każdego dnia), różaniec, (w poszczególne dni tygodnia warto dodać, które tajemnice są rozważane), koronka do Bożego Miłosierdzia, Anioł Pański, Apel Jasnogórski itp.)
Zakończenie
Odnosząc się do uzupełnionych tabelek wskazujemy, że Jan Paweł II jest dla nas wzorem modlitwy ” jest człowiekiem modlitwy, który wiedział, że tylko z pomocą Pana Boga może wiele osiągnąć. Nie tylko sam wiele modlił się, ale także zachęcał do modlitwy innych, pamiętając o słowach Jezusa, że „Jeśli dwaj z was na ziemi zgodnie o coś prosić będą, to wszystkiego użyczy im mój Ojciec, który jest w niebie. Bo gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich” (Mt 18, 19). Prosił wiernych o modlitwę we własnej intencji, a także pielęgnował tradycje Kościoła uczestnicząc w modlitwach o pokój, o powołania kapłańskie i zakonne, o jedność chrześcijan. Każdego roku wskazywał również papieskie intencje misyjne. O modlitwę we wszystkich intencjach prosił także dzieci podkreślając w specjalnym liście do dzieci, jak ważna jest wasza modlitwa (odczytujemy fragment Listu do dzieci, zamieszczony w Załączniku 3. Warto wydrukować załącznik i rozdać uczniom np. do wklejenia do zeszytu. Ewentualnie w miarę możliwości można powiększyć obiekt, by pozostawić miejsce w lewym górnym rogu na rozdawane obrazki z wizerunkiem papieża).
Praca domowa
Odnalezienie ilustracji, obrazka z modlącym się papieżem Janem Pawłem II, odszukanie Litanii do bł. Jana Pawła II i odmówienie jej.
Modlitwa
Jan Paweł II swą świętość osiągnął poprzez wypełnianie nauki Jezusa. Dlatego prośmy Boga słowami modlitwy, której nauczył nas Jezus, żebyśmy i my potrafili powierzać Bogu w modlitwie wszystkie nasze sprawy.
Ojcze naszâŚ
opracowała:
Aneta Rayzacher-Majewska
Załącznik 1:
A
I
N
A
T
I
L
X
K
U
A
Y
N
M
O
U
T
U
S
D
M
N
O
B
Y
D
A
P
R
I
D
R
O
G
A
K
R
Z
Y
Ż
O
W
A
W
R
A
R
T
U
O
L
P
W
E
Y
U
N
C
E
Ó
O
P
L
I
K
O
L
A
M
Y
U
R
I
Y
Ż
I
K
S
R
Ó
G
O
N
S
A
J
L
E
P
A
C
Y
U
I
L
K
G
U
Z
O
I
O
R
Ä
N
X
A
D
O
R
A
C
J
A
Ĺš
O
Ł
Z
Ĺ
I
A
P
O
L
A
T
Y
R
U
N
M
W
E
F
E
A
N
I
O
Ł
P
A
Ĺ
S
K
I
Ĺš
Ż
Ó
C
Rozwiązanie:
Poziomo: Litania, droga krzyżowa, Apel Jasnogórski, adoracja, Anioł Pański, pionowo: Msza, pacierz, różaniec.
A
I
N
A
T
I
L
X
K
U
A
Y
N
M
O
U
T
U
S
D
M
N
O
B
Y
D
A
P
R
I
D
R
O
G
A
K
R
Z
Y
Ż
O
W
A
W
R
A
R
T
U
O
L
P
W
E
Y
U
N
C
E
Ó
O
P
L
I
K
O
L
A
M
Y
U
R
I
Y
Ż
I
K
S
R
Ó
G
O
N
S
A
J
L
E
P
A
C
Y
U
I
L
K
G
U
Z
O
I
O
R
Ä
N
X
A
D
O
R
A
C
J
A
Ĺš
O
Ł
Z
Ĺ
I
A
P
O
L
A
T
Y
R
U
N
M
W
E
F
E
A
N
I
O
Ł
P
A
Ĺ
S
K
I
Ĺš
Ż
Ó
C
Załącznik 2
Tygodniowy plan modlitwy papieża Jana Pawła II
Pora dnia
Poniedziałek
Wtorek
Środa
Czwartek
Piątek
Sobota
Niedziela
Rano
Przed południem
W południe
Po południu
Wieczorem
Załącznik 3
Załacznik 1 Fragmenty „Listu do dzieci” Jana Pawła II
Jezus daje samego siebie
Drodzy przyjaciele, niezapomnianym spotkaniem z Panem Jezusem jest bez wątpienia Pierwsza Komunia Święta, dzień który wspomina się jako jeden z najpiękniejszych w życiu. Eucharystia, ustanowiona przez Chrystusa w przeddzień Jego Męki, podczas Ostatniej Wieczerzy, jest Sakramentem Nowego Przymierza, jest największym z Sakramentów. W tym Sakramencie Pan Jezus pod postaciami chleba i wina staje się pokarmem naszych dusz. Dzieci po raz pierwszy przyjmują ten Sakrament uroczyście – właśnie w dniu Pierwszej Komunii Świętej – ażeby potem móc Go przyjmować jak najczęściej i w ten sposób pozostawać w zażyłej przyjaźni z Panem Jezusem.
(âŚ) Każdy chłopiec i dziewczynka z katolickiej rodziny zna dobrze to przeżycie: Pierwsza Komunia Święta jest wielkim świętem rodziny. W tym dniu razem z dzieckiem przyjmują zazwyczaj Eucharystię także jego rodzice, rodzeństwo, dalsza rodzina i chrzestni, a niekiedy także nauczyciele i wychowawcy.
Dzień Pierwszej Komunii Świętej jest też wielką uroczystością w parafii. Mam jeszcze w pamięci ten dzień, kiedy w gronie moich rówieśników i rówieśnic przyjmowałem po raz pierwszy Eucharystię w moim parafialnym kościele. Ażeby to wielkie wydarzenie nie zostało zapomniane, utrwala się je zazwyczaj na fotografiach rodzinnych. Towarzyszą one na ogół człowiekowi przez całe życie. Po latach, kiedy przegląda się te fotografie, odżywa wspomnienie tamtych dni, powraca się do tej czystości i radości, jakich doświadczyło się w spotkaniu z Jezusem, który z miłości stał się Odkupicielem człowieka.
Dla iluż dzieci w dziejach Kościoła Eucharystia była źródłem duchowej siły, czasem wręcz bohaterskiej! Jakże nie wspomnieć na przykład tych świętych chłopców i dziewcząt z pierwszych wieków, jeszcze dzisiaj znanych i czczonych w całym Kościele? Wystarczy tu przypomnieć św. Agnieszkę, która żyła w Rzymie, św. Agatę, umęczoną na Sycylii oraz św. Tarsycjusza – chłopca, którego słusznie można nazwać męczennikiem Eucharystii, gdyż wolał poświęcić życie niż oddać Pana Jezusa, którego przenosił pod postacią chleba.
I tak, poprzez wieki aż do naszych czasów nie brak dzieci, nie brak chłopców i dziewcząt wśród świętych i błogosławionych Kościoła. Tak jak w Ewangelii Pan Jezus okazuje im szczególne zaufanie, tak również Jego Matka Maryja w ciągu dziejów nieraz czyniła małe dzieci powiernikami swej matczynej troski. Przypomnijcie sobie św. Bernadettę z Lourdes, dzieci z La Salette, czy też już w naszym stuleciu Łucję, Franciszka i Hiacyntę z Fatimy.
(âŚ) Prawdą jest, że Pan Jezus oraz Jego Matka wybierają często właśnie dzieci, ażeby powierzać im sprawy wielkiej wagi dla życia Kościoła i ludzkości. Wymieniłem tutaj tylko niektóre dzieci, powszechnie znane, ale jest jeszcze wiele innych! Odkupiciel ludzkości niejako dzieli się z nimi troską o innych ludzi: o rodziców, o kolegów i koleżanki. Czeka bardzo na ich modlitwę. Jakże ogromną siłę ma modlitwa dziecka! Staje się ona czasem wzorem dla dorosłych: modlić się z prostotą i całkowitą ufnością, to znaczy zwracać się do Boga tak, jak czynią to dzieci.
W ten sposób dochodzę do sprawy najważniejszej w tym Liście: przy końcu Roku Rodziny pragnę powierzyć waszej modlitwie, drodzy mali przyjaciele, nie tylko sprawy waszej rodziny, ale także wszystkich rodzin na świecie. I nie tylko to. Mam jeszcze wiele innych spraw, które chcę wam polecić. Papież liczy bardzo na wasze modlitwy. Musimy się razem wiele modlić, ażeby ludzkość, a żyje na ziemi wiele miliardów ludzi, stawała się coraz bardziej rodziną Bożą, ażeby mogła żyć w pokoju. Wspomniałem na początku o ogromnych cierpieniach, jakich doświadczyło wiele dzieci w tym stuleciu i doświadcza w chwili obecnej. Ileż dzieci, także w tych dniach, pada ofiarą nienawiści, która szaleje w wielu miejscach ziemskiego globu, (âŚ) Właśnie rozważając te wydarzenia, napełniające nas wielkim bólem, postanowiłem prosić was, drogie dzieci, ażebyście wzięły sobie do serca modlitwę o pokój. Wiecie dobrze, że miłość i zgoda budują pokój, a nienawiść i przemoc go rujnują. Jesteście wrażliwe na miłość, a lękacie się wszelkiej nienawiści. Dlatego Papież może liczyć na to, że spełnicie jego prośbę, że dołączycie się do jego modlitwy o pokój na świecie z takim samym zapałem, z jakim modlicie się o pokój i zgodę w waszych rodzinach.
Chwalcie imię Pana
Pozwólcie, drodzy chłopcy i dziewczęta, że na zakończenie tego Listu przypomnę słowa Psalmu, które mnie zawsze wzruszały: Laudate pueri Dominum! Chwalcie, o dziatki, chwalcie imię Pana. Niech imię Pańskie będzie błogosławione odtąd i aż na wieki! Od wschodu słońca aż po zachód jego niech imię Pańskie będzie pochwalone! (por. Ps 113[112],1-3). Kiedy rozważam słowa tego Psalmu, mam przed oczyma twarze dzieci całego świata: od Wschodu aż do Zachodu, od Północy do Południa. Do was, moi mali przyjaciele, bez względu na różnice języka, rasy, czy narodowości mówię: Chwalcie imię Pana!
A ponieważ człowiek winien chwalić Boga przede wszystkim własnym życiem, nie zapominajcie o tym, co dwunastoletni Jezus powiedział swojej Matce i Józefowi w Świątyni jerozolimskiej: „Czy nie wiedzieliście, że powinienem być w tym, co należy do mego Ojca?” (Łk 2,49). Człowiek chwali Boga przez to, że idzie w życiu za głosem swego powołania. Pan Bóg powołuje każdego człowieka, a Jego głos daje o sobie znać już w duszy dziecka: powołuje do życia w małżeństwie czy też do kapłaństwa; powołuje do życia zakonnego, a może do pracy na misjach… Kto wie? Módlcie się, drodzy chłopcy i dziewczęta, abyście rozpoznali, jakie jest wasze powołanie, i abyście mogli później iść wielkodusznie za jego głosem.
Chwalcie imię Pana! Dzieci wszystkich kontynentów w Noc Betlejemską patrzą z wiarą w nowo narodzone Dzieciątko i przeżywają wielką radość z Bożego Narodzenia. Śpiewając w swoich własnych językach, chwalą imię Pana. I tak przez całą ziemię płynie radosna pieśń Bożego Narodzenia. Ileż rzewnych, wzruszających słów wypowiadają wszystkie języki ludzkie! I ta wielka pieśń, którą śpiewa ziemia cała, łączy się z chórami Aniołów, głoszących światu nad betlejemską stajenką hymn Bożej chwały: „Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi pokój ludziom Jego upodobania” (Łk 2,14). Oto stanął wśród nas, jako nowo narodzone Dziecię, Syn Bożego upodobania. A wokół Niego dzieci wszystkich narodów ziemi odczuwają na sobie miłujący wzrok Ojca niebieskiego i radują się, że je miłuje. Człowiek nie może żyć bez miłości. Jest wezwany do miłości Boga i bliźniego, ale żeby prawdziwie miłować, potrzebna jest mu ta pewność, że Bóg go miłuje.
Bóg was miłuje, drogie dzieci! I to właśnie pragnę wam powiedzieć na zakończenie Roku Rodziny i na te Święta Bożego Narodzenia, które w sposób szczególny są waszymi świętami.
Watykan, 13 grudnia 1994 r. Jan Paweł II
Załącznik 2- propozycja dołączenia przez Wydawnictwo lub do samodzielnego przygotowania przez katechetę, który będzie realizował tę lekcję
Zdjęcia
I. Zdjęcia, ilustracje dzieci, rodzin, uczniów z osobami, które lubią, kochają, spędzają razem czas, rozmawiają, zdjęcia I. Komunii dzieci.
II. Zdjęcia modlącego się Jana Pawła II, ilustracje z albumów o papieżu ( w czasie Eucharystii, z różańcem , śpiewającego, np. na spotkaniu z młodymi, modlitwa w Asyżu), zdjęcie różańca papieskiego.
za http://dzielo.pl/pl/info/110/materialy-do-pobrania-dzien-papieski.html
