List Pasterski na 10-tą rocznicę wizyty Jana Pawła II w Białymstoku
Bogu dziękujcie, ducha nie gaście!
1. Uroczystość Zesłania Ducha Świętego jest pamiątką wydarzenia, jakie miało miejsce w Jerozolimie, w dzień Pięćdziesiątnicy. Wtedy to – jak podkreśla św. Łukasz w Dziejach Apostolskich – wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym (Dz 2,4). Sami Apostołowie, a także zebrani w Jerozolimie pielgrzymi, dziwili się znakom towarzyszącym Zesłaniu Ducha Świętego. Zdziwieni byli tym, że wszyscy usłyszeli głoszenie wielkich dzieł Bożych w swoim własnym języku. Ten fakt oznaczał, że Ewangelia przyniesiona przez Jezusa Chrystusa jest darem dla wszystkich ludzi. Dlatego Apostołowie natychmiast podjęli posługę misyjną przekonując, że my nie możemy nie mówić tego, cośmy widzieli i słyszeli (Dz 4,20). Kościół stara się być wierny temu podstawowemu zadaniu, organizując misje św., umacniając wiarę, a tam, gdzie jest to konieczne, podejmując trud nowej ewangelizacji.
Obowiązek głoszenia Ewangelii spoczywa na każdym chrześcijaninie. Dzięki Duchowi Świętemu człowiek może uwierzyć. Ten sam Duch Święty daje każdemu moc i zdolność do budzenia wiary w sercach innych ludzi. Wiara jest więc darem od Boga, aby z miłością dzielić się nim z tymi, którzy tego daru jeszcze nie otrzymali.
Dziękujemy więc Panu Bogu za dar wiary i za jej skutki. Wiara w Boga i Jego Syna Jezusa Chrystusa udzielona mocą Ducha Świętego, rodzi pokój. Nikt i nic innego nie może dać człowiekowi pokoju tak, jak oczyszczająca i uświęcająca moc Ducha.
2. Ożywiająca moc Ducha nadaje Boży kształt ludzkiej historii. Wyraźnie to potwierdza doświadczenie ostatnich dziesięcioleci. Niekiedy wydaje się, że w historycznych wydarzeniach nie widać ręki Pana Boga, ale w ostatecznym rozrachunku przekonujemy się, że to On jest Panem dziejów. Niedawno wspominaliśmy dwudziestą rocznicę zamachu na życie Ojca Świętego Jana Pawła II.
Bardzo szybko okazało się, że i w tym była ręka Boża. Nieprzyjaciel chciał zabić, ale Pan sprawił, że tamto cierpienie natychmiast dało błogosławiony skutek, jakim było zjednoczenie chrześcijan we wspólnej modlitwie w intencji Ojca Świętego.
Już ponad dwadzieścia lat Jan Paweł II daje to samo świadectwo, do jakiego powołał Apostołów Duch Święty. Szczególnie wymowne jest to świadectwo wobec mieszkańców Polski, Jego Ojczyzny. Jan Paweł II podczas pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny, wołając spod ramion krzyża: Niech zstąpi Duch Twój i odnowi ziemię (por. Ps 104,30), odwołał się do tej samej mocy Ducha Świętego, która legła u początków Kościoła w dzień Pięćdziesiątnicy.
Dziesięć lat temu Ojciec Święty po raz czwarty pielgrzymował do swojej i naszej Ojczyzny pod hasłem: Bogu dziękujcie, Ducha nie gaście! (1 Tes 5, 18-19).Odwiedził wówczas szereg diecezji, a wśród nich ówczesną Archidiecezję w Białymstoku. Pojutrze wypada dziesiąta rocznica pielgrzymowania Ojca Świętego do Białegostoku.
3. Wspominając pielgrzymkę Jana Pawła do Białegostoku dziś, z perspektywy dziesięciu lat, możemy mówić o zesłaniu nowych darów Ducha Świętego, darów otrzymanych dzięki posłudze Ojca Świętego, darów, które stały się naszym udziałem.
Darem Ducha Świętego była już sama obecność Ojca Świętego wśród nas. Któż z nas nie pamięta radości i wzruszenia tych, którzy zgromadzili się na uroczystej liturgii Mszy św. na białostockim lotnisku, i tych, którzy przeżywali spotkanie z Ojcem Świętym w Seminarium Duchownym, w katedrze, podczas przejazdu ulicami miasta! Trudno przewidzieć, jak ważne wydarzenia będą miały miejsce w przyszłości w naszym mieście dziś wiemy, że w dotychczasowej jego historii wizyta Jana Pawła II była niezaprzeczalnie wydarzeniem najważniejszym. Jesteśmy wdzięczni społeczeństwu Białegostoku za upamiętnienie tej pielgrzymki w różny sposób, np. pomnikiem Jana Pawła II przed katedrą czy ustawieniem papieskiego ołtarza przed kościołem Miłosierdzia Bożego w Białymstoku.
Wymownym darem Ducha Świętego było przypomnienie treści i znaczenia siódmego przykazania Bożego. Ojciec Święty określił siódme przykazanie uwydatnieniem prawa osoby ludzkiej do posiadania rzeczy jako dóbr. Nowe odczytanie siódmego przykazania powinno dopomóc budować w ramach nowego ustroju sprawiedliwy ład, w którym ludzkie talenty nie będą się marnowały, a całość życia społeczno-ekonomicznego odzyska potrzebną równowagę. Dzisiaj, po dziesięciu latach, pełniej rozumiemy, jak mądre to były słowa, tym bardziej, że wciąż daleko nam do sprawiedliwego ładu w naszej Ojczyźnie.
Ojciec Święty podkreślił bardzo mocno związek pomiędzy sprawiedliwością a miłosierdziem. Jakże wdzięczni jesteśmy za wypowiedziane w tym kontekście słowa: To orędzie Bożego Miłosierdzia Chrystusa miłosiernego wyszło z tej ziemi, przeszło także przez Wasze Miasto – i poszło w cały świat. To orędzie przygotowywały całe pokolenia, aby mogły sprostać największym niesprawiedliwościom organizowanym w imię wielkiej niszczącej utopii, która miała urzeczywistnić na ziemi „raj absolutnej sprawiedliwości”. Prawdę o sprawiedliwości i miłosierdziu Ojciec Święty odniósł do tajemnicy Maryi, czczonej w białostockiej katedrze jako Matka Miłosierdzia. W tym roku upływa sześć lat od ozdobienia papieskimi koronami tego czcigodnego wizerunku.
Szczególnym darem Boga dla naszej Ojczyzny są w ostatnich latach święci i błogosławieni, wyniesieni na ołtarze poprzez posługę Jana Pawła II. Ten rys posługi Ojca Świętego widoczny był także przed dziesięcioma laty w Białymstoku, gdy podczas Mszy św. została beatyfikowana Matka Bolesława Lament. W tym akcie liturgicznym Kościół ukazał wybitną postać, założycielkę Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Św. Rodziny, odznaczającą się heroiczną miłością ubogich, głęboko przeżywającą rozdarcie Kościoła świętego. Papież bardzo mocno podkreślił u bł. Matki Bolesławy ekumenizm w życiu codziennym przez miłość.
Działanie na rzecz jedności jest szczególnie ważne na ziemi białostockiej, gdzie od wieków tradycje: zachodnia i wschodnia Kościoła świętego współistnieją obok siebie. Dlatego Ojciec Święty powiedział o bł. Bolesławie: Lud Boży w Polsce i na terenach jej apostolstwa będzie mógł odtąd odwoływać się w modlitwie liturgicznej Kościoła do jej orędownictwa oraz czerpać z jej życia wzór do naśladowania. Wyrazem ekumenicznej postawy Ojca Świętego na rzecz ekumenizmu stała się Jego wizyta w prawosławnej katedrze św. Mikołaja w Białymstoku.
Jan Paweł II przybył przed dziesięciu laty do Białegostoku jako do tej części archidiecezji wileńskiej, która po ostatniej wojnie pozostała przy Rzeczypospolitej. Granica polityczna przerwała odwieczne związki naszego regionu z Wilnem i z jego bogatym dziedzictwem historycznym i kulturalnym. Kościół jednak nie zna przerwy w działalności ewangelizacyjnej. W nowych warunkach zorganizowana została Administratura Apostolska w Białymstoku zwana Archidiecezją w Białymstoku. Lata powojenne były pod każdym względem bardzo trudne. Ogromny wysiłek biskupów, kapłanów i wiernych w okresie powojennych 45 lat sprawił, że Białystok zorganizował wszystkie struktury właściwe normalnie działającej diecezji. Ziemia Białostocka jakby gałązka odcięta od szlachetnego pnia wileńskiego osiągnęła na tyle swoją dojrzałość i samodzielność, że na zakończenie Mszy św. na białostockim lotnisku Ojciec Święty powołał do istnienia diecezję białostocką. Wszyscy przyjęli ten dar z ogromną wdzięcznością i ze świadomością nowych zadań ewangelizacyjnych, jakich nowo zorganizowana diecezja powinna się podjąć.
Pod koniec swojej pielgrzymki do Białegostoku Ojciec Święty nawiedził kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Podniesiona zaledwie przed dwiema godzinami świątynia do godności katedry, po raz pierwszy przyjęła w swoim wnętrzu Namiestnika Chrystusowego, który tutaj dokonał uroczystego otwarcia I Synodu Diecezji Białostockiej. Tak więc Kościół w Białymstoku bardzo szybko podjął zadanie budowania swojej własnej tożsamości poprzez pracę synodalną.
Na koniec, jakby na pożegnanie, Ojciec Święty pobłogosławił pomnik Sługi Bożego ks. Jerzego Popiełuszki. W tym geście zawierało się uznanie dla męczeńskiego świadectwa bohaterskiego kapłana.
W ten sposób Ojciec Święty oddał też szacunek dla głębokiej wiary Ludu Bożego Białostockiej Ziemi, która nie tylko w przeszłości, ale także współcześnie rodzi tak wspaniałe dzieci.
4. Drodzy Bracia i Siostry!
W uroczystość Zesłania Ducha Świętego wspominamy pamiętny dzień pielgrzymki Ojca Świętego do Białegostoku. W tym spojrzeniu w przeszłość staramy się dostrzec działanie Ducha Świętego. Podobnie, jak na początku Kościoła, tak i dzisiaj Duch Święty obdarza z hojnością swoimi darami. Jako społeczność zostaliśmy przed dziesięciu laty obdarowani talentami, których nie należy zakopywać się w ziemi, lecz wykorzystuje jako pomoc w skutecznym budowaniu Królestwa Bożego na ziemi.
W najbliższy wtorek wieczorem, spotkamy się w archikatedrze białostockiej na wspólnej modlitwie, której przewodniczył będzie Nuncjusz Apostolski w Polsce. Chcemy Panu Bogu podziękować za ten jedyny w swoim rodzaju dzień, który przed dziesięciu laty dał nam Pan. Z pokorą przeprosimy Pana Boga za tamte dary w życiu i w sercach wielu niewykorzystane lub zupełnie zapomniane. Z ufnością będziemy prosić Pana, aby Kościół w Białymstoku napojony Duchem Świętym spełniał posługę miłości w miejscu i czasie, jaki Pan mu wyznaczył.
Białystok, w dzień Zesłania Ducha Świętego, 2001 r.
Abp Wojciech Ziemba
METROPOLITA BIAŁOSTOCKI