Umiłować Chrystusa
List Pasterski na rozpoczęcie nowego roku liturgicznego 2002/2003
Odnów nas, Boże, i daj nam zbawienie (por. Ps 80, 4).
Umiłowani w Panu, Siostry i Bracia!
1. Święty czas Adwentu
Z modlitwą prośby i z wołaniem nadziei rozpoczynamy kolejny Adwent naszego życia: Odnów nas, Boże, i daj nam zbawienie (por. Ps 80, 4). Przesłanie Adwentu nie traci nigdy swej aktualności. Pan nieustannie przychodzi do człowieka, wychodzi ku niemu i ofiaruje swoją miłość, aby człowiekowi pomóc, otworzyć przed Nim swoje serce. Czas Adwentu daje okazję, by każdy wierzący na nowo uświadomił sobie prawdę, że Bóg powołał nas do wspólnoty z Synem swoim Jezusem Chrystusem, Panem naszym (1 Kor 1,9). Możliwość realizacji tego powołania została dana ludzkości poprzez przyjście na świat Syna Bożego w ludzkim ciele. Powołanie to osiągnie swoją pełnię w czasach ostatecznych, gdy Pan przyjdzie powtórnie. Spełnia się natomiast obecnie, jeśli człowiek przyjmuje Zbawiciela do swojego serca z wiarą i miłością. Nic więc dziwnego, że nie tylko w dzisiejszej liturgii, ale także przez kilka najbliższych tygodni, Kościół kierować będzie do nas Chrystusowe wezwanie: co wam mówię, mówię wszystkim: czuwajcie! (Mk 13,37)
2. Nowy rok duszpasterski: „Umiłować Chrystusa
„Dzisiaj rozpoczynamy nowy rok duszpasterski 2002/03. Każdy rok duszpasterski ukierunkowuje nas na pogłębione przeżycie wybranych prawd wiary. Przed rokiem, odpowiadając na wezwanie Ojca Świętego Jana Pawła II,1 rozpoczęliśmy trzyletni trud zbliżania się do Chrystusa, którego mamy poznawać, kochać i naśladować 2. Przez rok staraliśmy się lepiej poznawać Chrystusa. Począwszy od dziś, chcemy czynić wszystko, by Go jeszcze bardziej pokochać, aby za rok jeszcze bardziej naśladować Go w realiach naszego codziennego życia. Oczywiście, poznawanie Chrystusa, umacnianie miłości do Niego, i próba naśladowania Go to droga, po której kroczyć będziemy przez całe życie. Chcemy jednak w kolejnych latach tak zaakcentować poszczególne etapy tej drogi, aby rzeczywiście iść nią świadomie, i dojść do celu, którym jest sam Zbawiciel.
Rok „umiłowania Chrystusa” skupia się na celebracji tajemnicy wiary w liturgii. Inaczej, chodzi o takie przeżywanie wiary, które staje się Celebracją Misterium Chrześcijańskiego.
3. Czym jest liturgia?
Przypomnijmy naukę Soboru Watykańskiego II o liturgii. Przede wszystkim, liturgia to nie tylko ceremonie, zbiór przepisów, czy właściwe w niej uczestnictwo. W liturgii jesteśmy współuczestnikami działania samego Boga. Liturgia jest więc (…) dokonywaną za pośrednictwem Chrystusa świętą wymianą i dialogiem między Bogiem, który zbawia i uświęca, a człowiekiem, który odpowiada na działanie Boga aktami kultu i całym życiem. Zawsze więc Bóg działa jako pierwszy, On rozpoczyna działanie zbawcze przez posłanie Jezusa Chrystusa. To właśnie jakby zbawcze zstąpienie, zwrócenie się Boga do człowieka, umożliwia zwrócenie się człowieka do Boga w uwielbieniu, prośbie i świętowaniu liturgii. Liturgia jest więc w swej istocie uobecnieniem i darem zbawczego działania Jezusa Chrystusa. Jest działaniem Chrystusa, Najwyższego Kapłana i Jego Kościoła dla uświęcenia człowieka i uwielbienia Boga3.
Tak więc, liturgia jest zewnętrzną manifestacją miłości, którą obdarza nas Pan Bóg i jednocześnie jest naszą zewnętrzną odpowiedzią na miłość Bożą. Odpowiedzią miłości, jaką daje człowiek, jest otwarcie serca, zaproszenie do niego Chrystusa, i pragnienie świadczenia o Nim w codziennym życiu. Na liturgię Kościoła, a zwłaszcza na wspólne sprawowanie Mszy Świętej, zechciejmy więc spojrzeć jako na dialog pomiędzy Bogiem, który zbawia i uświęca, a człowiekiem, który odpowiada na działanie Boga aktami kultu i całym życiem. Dialog ów powoduje, iż cały Kościół sprawuje nieustannie, aż do skończenia świata, Paschalne Misterium Chrystusa. Oznacza to, że w liturgii nie tylko wspominamy, ale też na nowo przeżywamy mękę, śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa. Jest to pamiątka żywa, która sprawia, że historia zbawienia jest kontynuowana, i my wszyscy mamy w niej swój udział. W centrum tego wielkiego dzieła stoi zawsze sam Zbawiciel, obecny na różne sposoby w liturgii celebrowanej przez Kościół. W liturgii, będącej szczytem, do którego zmierza działalność Kościoła, i źródłem, z którego wypływa cała jego moc4, Kościół objawia się jako prawdziwa wspólnota wierzących w Chrystusa.
4. Główne zadania w nowym roku duszpasterskim
Przynależność do Kościoła, kontynuującego zbawczą misję Chrystusa objawiającą się w liturgii, stawia konkretne zadania przed każdym z nas. Przede wszystkim konieczne jest ożywienie świadomości, że Kościół jest wspólnotą wszystkich wierzących. W tej wspólnocie każdy ma swoje miejsce i każdy pełni swoje zadanie. Chociaż np. powszechnie mówi się, że „ksiądz odprawia Mszę świętą”, to należy pamiętać, że Msza święta jest ofiarą Chrystusa i Kościoła. Każdy uczestnik sprawuje ją wraz z całym Kościołem. Kapłan – na mocy święceń kapłańskich – przewodniczy Eucharystii, wierni zaś, na mocy kapłaństwa powszechnego, w niej współuczestniczą. Podobnie jest i w innych formach zbawczego działania Kościoła. Wszyscy, tak duchowni jak i świeccy, tworząc zgromadzenie liturgiczne, stają się wspólnotą tych, którzy mają udział w życiu Bożym. W liturgii wspólnota wierzących nabiera innego charakteru. Wierni odnoszą się do siebie inaczej niż w jakiejkolwiek innej wspólnocie, ponieważ łączy ich sam Chrystus. Dlatego wszystkie, tzw. ludzkie racje, które mogą nas dzielić, ustępują na rzecz wspólnoty, którą tworzy Kościół. We wspólnocie Kościoła dziecko i dorosły, prosty i wykształcony, biedny i bogaty, spotykają się i jednoczą się z Chrystusem w Jego Słowie i Eucharystii. W zgromadzeniu liturgicznym gromadzimy się więc nie jako obserwatorzy, ale jako jego współtwórcy. Trzeba więc wspólnym wysiłkiem duszpasterzy, katechetów, animatorów wspólnot, i wszystkich wiernych, dążyć do tego, aby każdy człowiek odnajdywał w liturgii swoje miejsce, aby jak najwięcej osób było zaangażowanych aktywnie w celebrowanie liturgii, aby była ona odprawiana w sposób godny i piękny.
Celebracja liturgiczna obejmuje znaki i symbole, które odnoszą się do stworzenia, do życia ludzkiego i do historii zbawienia. One stają się nośnikami zbawczego i uświęcającego działania Chrystusa 5. Aby więc dialog z Bogiem w liturgii był możliwy, trzeba poznać znaczenie znaków i symboli używanych w liturgii. Bardzo ważnym zadaniem w tym względzie jest należyte wprowadzenie młodego pokolenia w życie liturgiczne. Czynią to rodzice, którzy ze swoimi dziećmi uczestniczą w liturgii Mszy świętej lub innych nabożeństwach, tłumacząc im znaczenie poszczególnych obrzędów. Z uznaniem należy podkreślić wysiłek kapłanów i katechetów, którzy oprócz katechezy w szkołach, przygotowują dzieci i młodzież do życia liturgicznego i sakramentalnego na katechezach parafialnych. W ten sposób rodzi się nadzieja, że młodzież łatwiej odkryje piękno i wartość wspólnoty parafialnej i kościelnej.
Liturgia słowa jest integralną częścią celebracji.6 Dlatego jest konieczna umiejętność słuchania i rozumienia Bożego słowa. Nie mniej ważna jest też gotowość odpowiedzi na słowo Boże wiarą i życiem z wiary.
Wreszcie, zgromadzenie liturgiczne ma swój czas i miejsce na wspólnotowe przeżywanie spotkania z Bogiem. Świątynia, jej wystrój, śpiew i muzyka, są ściśle złączone z liturgią7. Stąd wielka troska wiernych o miejsca kultu, o należyty ich wystrój. Architektura, wyposażenie świątyni, a także śpiewy liturgiczne, pieśni, mają ułatwiać tworzenie wspólnoty, a przede wszystkim kierować myśli i pragnienia zgromadzenia liturgicznego ku Bogu.
W tym miejscu pragnę skierować wyrazy wdzięczności do tych kapłanów oraz wiernych, którzy ogromnym i ofiarnym wysiłkiem starają się o to, aby w naszej Archidiecezji nie brakowało świątyń – miejsc spotkania z Bogiem. Dziękuję także za to, że nasze świątynie stają się coraz piękniejsze. Niech piękno naszych świątyń będzie obrazem piękna duchowego tych, którzy w nich się gromadzą.
Zakończenie
W rozpoczynający nowy rok duszpasterski okres Adwentu wchodzimy świadomi zadań stojących przed nami. Z nadzieją prosimy wszyscy: odnów nas, Boże, i daj nam zbawienie (por. Ps 80, 4). Niech więc czas Adwentu stanie się okazją do odnowienia wspólnoty: rodzinnej, parafialnej, ogólno – kościelnej. Zbawienie pochodzi bowiem od Boga, który spotyka się ze wspólnotą wiernych. Adwent przygotowuje nas na Boże Narodzenie. Bogu dzięki, że to świąteczne spotkanie z Jezusem, mamy zwyczaj przeżywać we wspólnocie rodzinnej. Pielęgnujmy tę piękną tradycję. Pamiętajmy jednak, że odkrycie Kościoła jako wspólnoty, powinno pozostać na zawsze, jako stały sposób naszego życia. Jest to potrzebne nam wszystkim. Grozi nam atomizacja życia społecznego, wzajemna obojętność, a nawet otwarta wrogość. Kościół stara się uwrażliwiać swoich wiernych na potrzeby człowieka znajdującego się w jakiejkolwiek potrzebie. Wielu głodnych, bezdomnych, cierpiących, opuszczonych, znajdują pomoc i opiekę. Tej wrażliwości i otwartości uczy nas liturgia. W świątyni jest ona uroczysta i piękna. W życiu natomiast jest jeszcze zbyt dużo smutku i samotności. Niech także codzienność stanie się tak piękna jak najbardziej uroczyste nabożeństwo w kościele.
Kapłanom, rodzinom zakonnym i wiernym Archidiecezji Białostockiej życzę owocnego przeżywania Adwentu i radosnego spotkania z Panem w Święto Jego Narodzenia. Życzę, aby nowy rok duszpasterski przyczynił się do ożywienia naszej miłości do Tego, który do końca nas umiłował (J 13,1). Niech Jego błogosławieństwo i opieka Matki Miłosierdzia towarzyszą nam zawsze i wszędzie!
Białystok, 1 grudnia 2002 r. – I Niedziela Adwentu
Abp Wojciech Ziemba
METROPOLITA BIAŁOSTOCKI
1 Zawarte w Liście Apostolskim Novo millennio ineunte.
2 NMI, nr 29.
3 Por.: Ks. Jerzy Paliński: Odnowa liturgiczna w Polsce dzisiaj. W: Umiłować Chrystusa. Program duszpasterski na rok 2002/2003, Katowice 2002, s. 185-186.
4 KL 10.
5 KKK, nr 1189.
6 KKK, nr 1190.
7 KKK, nr 1191nn.